Μεσαρίτης

Επώνυμο οικογένειας βυζαντινών λογίων. 1. Ιωάννης (; – 1207). Καθηγητής και ανώτερος διοικητικός υπάλληλος του κράτους την περίοδο της βασιλείας των δύο τελευταίων Κομνηνών (1180-85). Επί δυναστείας Αγγέλων διετέλεσε καθηγητής θεολογίας (1185-1204), ενώ έγραψε σχόλια για τους Ψαλμούς, τα οποία χάθηκαν κατά τη φραγκική κατάληψη της Κωνσταντινούπολης (1204). Υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της ορθόδοξης άποψης στη διάρκεια των συζητήσεων που πραγματοποιήθηκαν με τους αντιπροσώπους του πάπα, στα πρώτα χρόνια μετά τη φραγκική κατάληψη της Αυτοκρατορίας. 2. Νικόλαος (12ος – αρχές 13ου αι.). Επίσκοπος Εφέσου και συγγραφέας, νεώτερος αδελφός του προηγούμενου. Τα έργα του συνιστούν αξιόλογη πηγή για την πολιτική και εκκλησιαστική ιστορία των πρώτων χρόνων της λατινικής αυτοκρατορίας και της αυτοκρατορίας της Νίκαιας. Συνέγραψε επικήδειο λόγο για τον αδελφό του Ιωάννη, διανθισμένο με πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες, καθώς και έκθεση των διαπραγματεύσεων που διενεργήθηκαν με τους αντιπροσώπους του πάπα (1206 και 1214-15) για την ένωση των Εκκλησιών Ρώμης και αυτοκρατορίας της Νίκαιας. Έργο του Μ. ιδιαίτερης σημασίας αποτελεί η περιγραφή της εκκλησίας και των μωσαϊκών των Αγίων Αποστόλων, που καταστράφηκαν από τους Τούρκους, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης. Εξίσου σημαντική πηγή αποτελεί και η αλληλογραφία του, που φωτίζει τα χρόνια πριν από τη στέψη του Θεόδωρου Λάσκαρη ως αυτοκράτορα στη Νίκαια (1208).